** Lưy ý: Nội dung phù hợp với người mới bắt đầu, nếu bạn là 1 protrader hoăc là nhà đầu tư chuyên có thể bạn đã biết những nội dung này và mình hi vọng bạn để lại cho mình 1 lời khuyên tốt hơn. Chân thành cảm ơn !
Này bạn, nếu bạn đã đọc bài 1 của tôi – "Tâm sự bắt đầu" – thì chào mừng bạn quay lại! Tôi nhớ hồi đó, sau khi mất tiền oan vì không hiểu gì, tôi ngồi một góc phòng, cầm sổ tay ghi chép từng khái niệm một. Giờ đây, ngồi viết bài 2 này, tôi muốn chia sẻ tiếp phần "nền tảng" mà ngày xưa tôi thiếu nhất: Các khái niệm đầu tư cơ bản và ba loại hình phổ biến nhất cho người mới – cổ phiếu, trái phiếu, quỹ mở. Đây không phải lý thuyết khô khan, mà là những gì tôi từng "trả giá" để học, để bạn tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Hãy pha ly trà, ngồi thoải mái, tôi kể như đang tâm sự với bạn thân nhé.
Hồi mới đầu tư, tôi cứ lao đầu mua cổ phiếu vì nghe "giàu nhanh", mà chẳng biết cổ phiếu là gì, rủi ro ra sao. Kết quả? Lỗ te tua! Bài 1 tôi đã kể về kế hoạch, đa dạng hóa, giờ bài này đi sâu vào "công cụ" cụ thể. Đầu tư đơn giản là dùng tiền hôm nay để sinh lời mai sau, thông qua lãi kép – như quả cầu tuyết lăn càng to càng nhanh. Nhưng nhớ nhé: Lợi nhuận cao đi kèm rủi ro cao. Tôi từng nghĩ tiết kiệm ngân hàng là an toàn nhất, nhưng lãi suất hiện nay chỉ khoảng 5.8-6.15%/năm cho kỳ hạn dài, trong khi lạm phát "ăn mòn" dần. Ba loại hình dưới đây sẽ giúp bạn chọn cái phù hợp với tính cách: mạo hiểm hay cẩn trọng.
Khái Niệm Cơ Bản Về Đầu Tư
Trước khi đi sâu, hãy nắm vài khái niệm "sống còn" mà tôi ngày xưa bỏ qua. Đầu tư khác tiết kiệm: Tiết kiệm bạn cho ngân hàng vay, nhận lãi cố định; đầu tư bạn sở hữu tài sản, giá trị có thể tăng/giảm. Lãi kép là "phép màu": 10 triệu đầu tư 10%/năm, sau 10 năm thành 25.9 triệu! Rủi ro là khả năng mất tiền, nhưng đa dạng hóa (như bài 1) giúp giảm. Phân loại theo rủi ro: Thấp (trái phiếu), trung bình (quỹ mở), cao (cổ phiếu). Tôi khuyên bạn nên nghĩ đến đội hình của một đội bóng: 4-4-2, 4-3-3,... Bắt đầu với 40% an toàn, 40% có độ mạo hiểm trung bình và 20% mạo hiểm. Và nhớ, đầu tư dài hạn (trên 5 năm) để vượt qua biến động – VN-Index hiện khoảng 1,600 vào điểm tháng 11/2025, nhưng từng rớt thảm khi đại dịch COVID diễn ra và những năm sau đó
Cổ Phiếu: "Con Ngựa Hoang" Sinh Lời Cao Nhưng Hay "Phiêu Lưu"
Cổ phiếu là gì? Đó là mua một phần sở hữu công ty. Ví dụ, mua cổ phiếu VCB (Vietcombank), bạn thành cổ đông nhỏ, nhận cổ tức (chia lợi nhuận) và hưởng giá cổ phiếu tăng nếu công ty làm ăn tốt. Ưu điểm: Sinh lời cao! Trung bình 10-15%/năm dài hạn, cao hơn tiết kiệm gấp đôi. Tôi từng mua VNM (Vinamilk) năm 2019 giá 100k, giờ hơn 70k nhưng cộng cổ tức thì lời đẹp. Nhược điểm: Rủi ro cao – giá có thể rớt 50% nếu kinh tế xấu. Hồi 2022, tôi lỗ 30% vì bán hoảng loạn!
Ai phù hợp? Người chịu rủi ro, theo dõi thị trường. Ở VN, cổ phiếu blue-chip như VCB, VHM an toàn hơn penny stock (cổ nhỏ). Để có thể bắt đầu với đầu tư cổ phiếu bạn có thể chọn một trong 2 con đường, thứ nhất là phân tích cơ bản: Xem P/E (giá/lợi nhuận, dưới 15 là rẻ), ROE (lợi nhuận/vốn >15% tốt), hoặc con đường thứ 2 là phân tích kỹ thuật: Xem chỉ báo, mô hình nến, volume giao dịch,....
Trái Phiếu: Người Bạn An Toàn, Ổn Định Như Lãi Suất Ngân Hàng
Trái phiếu đơn giản hơn: Bạn cho công ty/chính phủ vay tiền, họ trả lãi định kỳ + gốc khi hết hạn. Giống gửi tiết kiệm nhưng linh hoạt hơn. Ưu điểm: An toàn cao, đặc biệt trái phiếu chính phủ (TPCP) – gần như không vỡ nợ. Lãi suất hiện nay: Kỳ hạn 5 năm ~3.1%, 10 năm ~3.6-3.8%/năm. Cao hơn tiết kiệm một chút, và có thể bán trước hạn trên thị trường thứ cấp. Tôi bắt đầu với TPCP qua TCBS năm 2023, nhận lãi đều đặn, ngủ ngon hơn cổ phiếu!
Nhược điểm: Lợi nhuận thấp, nếu lãi suất tăng thì giá trái phiếu giảm. Phù hợp người mới muốn "thử nước" an toàn, mục tiêu ngắn hạn. Ở VN, trái phiếu doanh nghiệp (như Masan, Vingroup) lãi cao hơn (8-10%) nhưng rủi ro vỡ nợ cao hơn.
Quỹ Mở: "Đội Quân Chuyên Gia" Giúp Bạn Đầu Tư Dễ Dàng
Quỹ mở (quỹ tương hỗ) là "siêu anh hùng" cho newbie! Bạn góp tiền vào quỹ, chuyên gia quản lý đầu tư hộ vào cổ phiếu/trái phiếu. Mua chứng chỉ quỹ (CCQ) như mua cổ phiếu. Ưu điểm: Đa dạng hóa sẵn, phí thấp (0.5-2%/năm), đầu tư nhỏ từ 100k. Không cần phân tích, cứ DCA hàng tháng. Các quỹ hot 2025: VEOF (Dragon Capital), VCBF-TBF, UVEEF, BVFED – nhiều quỹ vượt VN-Index 3 tháng qua với +15%.
Nhược điểm: Phí quản lý, lợi nhuận phụ thuộc quản lý quỹ. Tôi thích quỹ cổ phiếu (lợi nhuận cao) cho dài hạn, quỹ trái phiếu cho an toàn. Ví dụ, VESAF của VinaCapital dẫn đầu 5 năm với 22.9%/năm. Ngoài ra còn có quỹ ETF là loại quỹ mở theo chỉ số (như VN30), bạn có thể dễ dàng mua nó trên sàn giao dịch.
So Sánh Nhanh: Loại Nào Phù Hợp Với Bạn?
| Loại Hình | Rủi Ro | Lợi Nhuận Kỳ Vọng | Phù Hợp Với | Ví Dụ Ở VN |
|---|---|---|---|---|
| Cổ Phiếu | Cao | 10-20%/năm | Mạo hiểm, dài hạn | VCB, VNM trên HOSE |
| Trái Phiếu | Thấp | 4-8%/năm | An toàn, ngắn hạn | TPCP kỳ 10 năm ~3.8% |
| Quỹ Mở | Trung bình | 8-15%/năm | Newbie, bận rộn | VEOF, VCBF-TBF |
Cách Bắt Đầu Thực Tế Ở Việt Nam?
Đừng lo, dễ lắm!
- Cổ phiếu: Mở tài khoản miễn phí tại SSI, VNDIRECT, VCB Securities (app 5 phút). Nạp tiền, mua qua HOSE.
- Trái phiếu: Qua TCBS (app dễ dùng), HNX, hoặc ngân hàng. Bắt đầu với TPCP.
- Quỹ mở: App Fmarket, Finhay, VCBF Mobile – mua CCQ từ 100k, không cần tài khoản chứng khoán. Hoặc ngân hàng như Techcombank.
Bước 1: Mở app, xác minh CCCD. Bước 2: Chọn quỹ/sản phẩm. Bước 3: DCA 1-2 triệu/tháng. Tôi bắt đầu quỹ mở với 5 triệu, giờ lời gấp đôi!
Lời Kết
Bạn ơi, ngày xưa tôi mất 2 năm mới hiểu rõ ba "ông bạn" này, giờ bạn chỉ cần 1 buổi đọc bài là nắm hết. Đừng chờ "thời điểm vàng" – bắt đầu nhỏ, học hỏi. Nếu thích an toàn: Trái phiếu + quỹ mở. Mạo hiểm: Thêm cổ phiếu. Bài sau tôi sẽ kể cách phân tích cụ thể nhé. Có thắc mắc, comment bên dưới, tôi trả lời tận tình. Chúc bạn đầu tư thành công, biến tiền thành "cây tiền"!
Bình luận